Spory związane z przebiegiem granic sąsiadujących ze sobą działek, należą do częstych sporów między sąsiadami. Są sytuacje kiedy, w celu ustalenia przebiegu spornej granicy, konieczne będzie przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego nieruchomości. Jest ono postępowaniem szczególnym, gdyż najpierw konieczne jest postępowanie przed organami administracji publicznej, a dopiero później, kiedy nie dojdzie na tym etapie do ustalenia granic, sprawa może być skierowana do sądu.
Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granicy, które następuje przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów.
Aby rozpocząć postępowanie rozgraniczające, należy złożyć we właściwym urzędzie gminy wniosek do wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) o rozgraniczenie nieruchomości. Czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta. Przy ustalaniu przebiegu granic geodeta bierze pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. W przypadku braku ww. danych, albo w sytuacji kiedy są one niewystarczające do ustalenia granicy bądź też są ze sobą sprzeczne, przebieg granicy ustala się na podstawie zgodnego oświadczenia stron. Przebieg granicy można ustalić równie dobrze na podstawie oświadczenia jednej strony, ale tylko w sytuacji gdy druga strona w toku postępowania nie składa oświadczenia i nie kwestionuje przebiegu granicy.
W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody. Ugoda zawarta przed geodetą posiada moc ugody sądowej.
O czynnościach, które mają być dokonane na gruncie przez geodetę, strony zostaną zawiadomione, nie później niż 7 dni przed wyznaczonym terminem. Należy zaznaczyć, że nieusprawiedliwione niestawiennictwo stron nie wstrzymuje czynności geodety. Kiedy niestawiennictwo stron będzie usprawiedliwione, geodeta może wyznaczyć inny termin.
Z czynności ustalenia przebiegu granic sporządza się protokół graniczny lub akt ugody.
W przypadku, kiedy nie dojdzie do zawarcia ugody przed geodetą, wójt wyda decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości. Strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać, w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, przekazania sprawy sądowi.
Jeżeli jednak nie będzie podstaw do wydania decyzji o rozgraniczeniu, następuje umorzenie postępowanie i przekazanie sprawy sądowi do rozpoznania.
